Taoïsme: ontwikkeling van lichaam en geest
Taoist Tai Chi® kunsten zijn erg praktisch, net zoals de taoïstische traditie waaruit zij voortkomen. Hoewel zij zijn ontstaan uit de principes van interne alchemie, dat altijd centraal heeft gestaan in de taoïstische kloostertraditie, zijn de kunsten die Master Moy ons leerde erop gericht taoïstische interne training toegankelijk te maken voor mensen die niet meer in kloosters leven, maar hun tijd besteden aan sociale en familieverplichtingen.
Interne alchemie
Wat wordt bedoeld met interne alchemie in de taoïstische kunsten? Het alchemie- of transformatieproces brengt zowel lichaam als geest op een hoger niveau. Waar het westers denken vaak lichaam en geest als aparte eenheden ziet, is in de taoïstische traditie fysieke en mentale ontwikkeling nauw met elkaar verbonden. Hoewel het soms helpt om de fysieke, mentale of meditatieve aspecten los van elkaar te zien, komen lichaam en geest tezamen in de smeltkroes van taoïstische interne alchemie. Je kunt het lichaam niet los van de geest transformeren en vice versa.
Het doel van taoïstische interne alchemie is om ‘terug te keren naar de bron’, een concept dat meerdere betekenissen heeft. Eén daarvan is dat terugkeer naar de bron betekent terugkeer naar wat taoïsme het ‘Original Body’ (oorspronkelijk lichaam) noemt, dat staat voor goede gezondheid en onbegrensde energie. Vanuit taoïstisch perspectief neigen we het oorspronkelijk of ‘gouden lichaam’ te verliezen terwijl we groeien en ons ontwikkelen in de wereld van alledag. Factoren als slechte eetgewoontes, slechte houding, stress en angst zorgen ervoor dat ons lichaam de gezondheid en vitaliteit die we zouden moeten hebben, verliest.
Dit begrip van lichamelijke achteruitgang komt op veel punten overeen met de westerse kijk op het verouderingsproces, alleen ziet het taoïsme de sterke teruggang in gezondheid, die veroudering gewoonlijk met zich meebrengt, niet als onvermijdbaar. In plaats daarvan beogen de taoïstische kunsten dit degeneratieproces te keren en beoefenaars gezonder oud te laten worden.
Taoïstische kunsten en gezondheid
De unieke gezondheidsvoordelen van Taoist Tai Chi® kunsten zoals onderwezen door Fung Loy Kok komen voort uit het feit dat ze compleet en geïntegreerd zijn, en diep doch zacht inwerken op alle systemen van het lichaam. In de loop van je ontwikkeling wordt tai chi steeds meer een interne oefening, die zowel op de binnenkant van het lichaam als op de externe structuren effect heeft.
Vanuit een oosters perspectief beschouwd bevorderen deze kunsten een goede gezondheid door verbetering van de circulatie van chi (qi) of essentiële energie in het lichaam. Volgens de Chinese geneeskunde treedt ziekte op ten gevolge van een belemmering in de stroom van deze inwendige energie door specifieke kanalen (of meridianen). De 108 bewegingen zijn ontworpen om blokkades langs de meridianen te openen, waardoor energie vrij kan stromen door essentiële gebieden in het lichaam en de inwendige organen, waarmee de meridianen zijn verbonden, kan voeden en stimuleren. Daarbij zuivert deze vorm van tai chi de inwendige energie en brengt deze in balans. Dit is nog een manier om lichaam en geest te transformeren naar een hoger niveau van functioneren. In het taoïsme is deze training op het hoogste niveau een weg naar uiterste transformatie, of onsterfelijkheid.
De gezondheidsvoordelen van de taoïstische kunsten kunnen ook worden vertaald naar termen uit de westerse benadering van gezondheid. Daardoor wordt geleidelijk en zacht nagenoeg ieder deel en systeem van het lichaam veranderd en sterker. De beginner zal waarschijnlijk eerst merken hoe tai chi de grotere spiergroepen oefent in de benen, armen en rug, deze zacht rekt en veerkrachtig maakt, en ondertussen onnodige spierspanning laat zakken. Dit strekken komt ook de gewrichten, de pezen en banden ten goede, door ze over hun hele reikwijdte te laten bewegen. Zo wordt een maximale flexibiliteit bereikt en de natuurlijke gewrichtsslijtage, die meestal samengaat met veroudering, verminderd. In de loop van hun training vinden leerlingen steeds meer beweging en balans in diepere lagen, wat elk systeem in het lichaam ten goede komt. Tegelijkertijd bevordert het oefenen een diepe ontspanning, die een vorm van meditatie wordt en het functioneren van lichaam en geest transformeert.
Oorspronkelijke aard van compassie
Zoals dit meditatieve aspect aanduidt, is het herstel van lichamelijke gezondheid door middel van Taoist Tai Chi® kunsten slechts een deel van het transformatieproces. De terugkeer naar het oorspronkelijk lichaam is een essentieel aspect van taoïstische interne alchemie en het ‘gouden lichaam’ kan worden gezien als een van de kostbaarste resultaten. Maar het proces van herwinnen van het oorspronkelijk lichaam is slechts één manier om het veelomvattende idee van terugkeer naar de bron te begrijpen. Op een ander niveau betekent terugkeer naar de bron een terugkeer naar onze oorspronkelijke aard van mededogen en onbaatzuchtigheid.
Taoïsten geloven dat er in ieder van ons een sprankje goedheid zit. Dit is de oorspronkelijke aard waarmee we zijn geboren. Bij het omgaan met de wereld om ons heen versluiert onze oorspronkelijke aard, we worden egocentrisch en ontwikkelen slechte gewoonten. De taoïstische training tracht deze zwakheden te verwijderen, zodat onze oorspronkelijke aard van goedheid weer helder kan stralen, en ons denken en handelen kan sturen. Dus, terwijl de overlevering taoïsten vaak afschildert als kluizenaars, die hun leven mediterend doorbrengen in afgelegen grotten in de bergen, is de basis van zowel het taoïsme als de Taoist Tai Chi® kunsten mededogen en dienstbaarheid aan anderen, wat zich ontwikkelt in ons dagelijks leven. Door het delen van de heilzame eigenschappen van deze kunsten, onbaatzuchtig en zonder persoonlijk gewin, zetten leerlingen de eerste stappen naar het herwinnen van deze innerlijke goedheid, die in het taoïsme als basis wordt gezien voor volledige gezondheid, en naar het herstel van evenwicht en harmonie van het oorspronkelijke of ideale bestaan.
Meditatie
Een aanverwant doel van de taoïstische interne alchemie is terugkeer naar een bewustzijnstoestand, waarin we de oorspronkelijke aard kunnen zien, temidden van de rommelige verstoringen die typisch zijn voor ons leven in deze wereld. In de taoïstische traditie is meditatie, die een toestand van stilte tracht te bereiken door de geest leeg te maken van alle gedachten, lange tijd een belangrijk middel hiertoe geweest. Als we ons bewustzijn kunnen afwenden van de buitenwereld, kunnen we naar binnen keren en onze oorspronkelijke aard zien. Het is niet gemakkelijk de toestand van leegte of stilte te bereiken, temidden van de huidige drukke en ingewikkelde manier van leven. Stilte bereiken en toch betrokken en actief zijn is zelfs nog moeilijker.
De beoefening van Taoist Tai Chi® kunsten zorgt voor stilte, want de gerichte concentratie die nodig is om tai chi te doen (en zich ontwikkelt tijdens het aanleren) houdt de geest bezig, leidt af van de dagelijkse beslommeringen en spanning. Leren de geest tot rust te brengen, zelfs tijdens het bewegen door de set, legt een basis waarmee het principe van stilte en de herkenning van onze oorspronkelijke aard wordt geïntegreerd in ons dagelijks leven.